Na ogromny rozwój lotnictwa wpływa rosnąca potrzeba ludzi, do skorzystania z szybkiego środka transportu w celach służbowych oraz prywatnych. Na pokładzie samolotu tym samym swoją pracę wykonują zarówno personel pokładowy (piloci, stewardessy), obsługa naziemna lotów, jak i pasażerowie, podróżujący w interesach. Wszystkim tym grupom oraz korzystającym z linii lotniczych w celach komercyjnych, należy zapewnić pełne poczucie bezpieczeństwa. Jakie wymagania stoją przed firmami lotniczymi w tym zakresie?

Czym jest zarządzanie bezpieczeństwem?

Nie ma możliwości pełnego uzyskania bezpieczeństwa. Zadaniem organizacji lotniczych, jest przyjęcie możliwości wystąpienia ryzyka. Ważne jest odpowiednie analizowanie szans na pojawienie się go, ale także jak niemu zapobiec i co robić, kiedy już znajdziemy się kryzysowej sytuacji. Analiza wszelkich czynników stanowi, więc podstawę dla zarządzania bezpieczeństwem w lotnictwie.

Organizacje komercyjne muszą polegać na odpowiednich regulacjach prawnych. W Polsce należą do nich przepisy Prawa Lotniczego, które wskazują konkretne wymagania względem lotnisk, personelu oraz linii lotniczych. Kryteria te nakładają odpowiedzialność na firmy, w celu podniesienia ich świadomości z zakresu bezpieczeństwa lotu. Korzyści, które zyskuje się, dzięki spełnieniu wymagań to m.in.:

• zmniejszenie liczby wypadków oraz usterek;
• polepszenie komfortu korzystania z usług lotniczych;
• zwiększenie efektywności prowadzonej działalności.

To wszystko związane jest z utrzymaniem wysokiej jakości usług, świadczonych przez organizacje, czyli firmy lotnicze. Zarządzanie ryzykiem, zwiększa identyfikację ewentualnych zagrożeń, a to wpływa na polepszenie poziomu bezpieczeństwa. Ostatecznym efektem jest tutaj poprawa wizerunki marki organizacji, jako dbającego o komfort pracowników i klientów.

Zakres odpowiedzialności w zarządzaniu bezpieczeństwem w lotnictwie cywilnym

Problematyka zarządzania bezpieczeństwem w lotnictwie cywilnym jest niezwykle szeroka. W jej zakres wchodzą zagadnienia, mające na celu uniknięcie błędów, wpływających na poziom bezpieczeństwa.

Podstawą jest prowadzenie polityki bezpieczeństwa, w której skład wchodzą zasady, procesy i metody, dzięki którym zyskuje się odpowiedni poziom. W ramach tego należy raportować o przeprowadzonych kontrolach, uświadamiając tym samym o istniejącym ryzyku. Ma to zapobiegać pojawianiu się, a także stanowić podstawę do poszerzania wiedzy z zakresu możliwości i narzędzi, pozwalających walczyć z niepożądanymi wypadkami. W tym celu wyznaczone są specjalne narzędzia oraz systemy informatyczne. Mają one za zadanie wsparcie podczas prowadzonych analiz poziomu bezpieczeństwa: audytów i inspekcji. Ustalają kryteria lokalizacji zagrożeń. Możemy wymienić dedykowany ku temu system zarządzania bezpieczeństwem (Safety Management System, SMS). Wprowadzenie go jest warunkiem koniecznym dla firm, zajmujących się lotnictwem cywilnym. Pozwala to na zapewnienie zgodności z przepisami Prawa Lotniczego oraz aktualnymi regulacjami co do funkcjonowania lotnisk.

Zarządzanie ryzykiem pozwala na identyfikację zagrożeń oraz zarządzanie nią w ramach operacji lotniczych. Podlega mu analiza prawdopodobieństwa, ocena i zaakceptowanie zaistniałej sytuacji. Na tej podstawie dobierane są odpowiednie narzędzia łagodzące ryzyko. Zyskuje się dzięki temu zasady wg których można podjąć natychmiastowe działanie.

Niezwykle ważnym filarem zarządzania lotniskiem jest zapewnienie bezpieczeństwa. Służą ku temu wspomniane systemy, ale również przepisy prawne.

W skład tej ogromnej organizacji wchodzą zarówno pracownicy różnego szczebla, jak i tysiące pasażerów. Tym samym w zakres zarządzania bezpieczeństwem wchodzą także zasady BHP, zapewniające m.in.: odpowiednie warunki pracy.

Odpowiedzialność w przypadku wystąpienia szkód lotniczych

Zarządzanie bezpieczeństwem ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa lotom. Tym samym zniwelować procent występujących wypadków oraz incydentów. Niestety nadal, nawet w najlepiej działającej organizacji, mogą one wystąpić. W przypadku, kiedy dojdzie do wypadku lotniczego (uszkodzenia statku powietrznego, z wyłączeniem awarii eksploatacyjnych) istnieje wyznaczona procedura postępowania. Podmiot musi poinformować Komisję Lotnictwa Cywilnego o zaistniałej sytuacji. Również oba organy muszą ze sobą współpracować w celu przedstawienia stosownego raportu końcowego. Badaniem zajmuje się osobna organizacja – Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych.

Kogo dotyczy zarządzanie bezpieczeństwem?

Jak widać zarządzanie bezpieczeństwem nie należy do prostych zadań, ale niezwykle istotnych, od których zależy poprawne funkcjonowanie portów lotniczych. W zakres tych działań wchodzi kwestia odpowiedzialności poszczególnych pracowników, za spełnienie wymaganych kryteriów. Regulowane są one przez Prawo Lotnicze oraz szereg norm i wymagań (np. EN/AN 9100). Znajomość zapisów zdaje się koniecznym warunkiem, pozwalającym na zapewnienie bezpieczeństwa. W takim przypadku pomóc mogą specjalne szkolenia, w których mogą wziąć udział:

• kadra zarządzająca,
• pracownicy odpowiedzialni za sprawne funkcjonowanie systemów zarządzania bezpieczeństwem,
• osoby zarządzające lotniskami oraz ośrodkami szkolenia lotniczego,
• przewoźnicy lotniczy,
• pracownicy organizacji obsługi lotniczej.

Umiejętności przedstawione na szkoleniu wniosą ogromny wkład w funkcjonowanie struktur organizacji. Poziom świadomości, jaka odpowiedzialność ponoszą poszczególne działy, pozwolą zwiększyć efektywność pracy. Przede wszystkim jest to wsparcie w sprawnym zarządzaniu bezpieczeństwem.