Inspekcja Transportu Drogowego została powołana w Polsce ustawą z dnia 6 września 2001 roku o transporcie drogowym.

Jest to wyspecjalizowana, umundurowana i uzbrojona formacja kontrolna, której podstawowym celem jest kontrola przestrzegania przepisów obowiązujących w zakresie transportu drogowego i niezarobkowego przewozu osób i rzeczy.

Inspekcja Transportu Drogowego może kontrolować zarówno samych kierowców podczas wykonywania przez nich pracy, jak i poddawać kontroli firmę transportową i całą dokumentację, przez nią prowadzoną. W przypadku kierowców jednym z elementów kontroli jest wydruk z tachografu i czas pracy kierowcy. Inspektorzy sprawdzają, czy kierowca przestrzega limitów czasu pracy i odbywa niezbędne przerwy w czasie wykonywania pracy.

W razie jakichkolwiek nieprawidłowości Inspekcja Transportu Drogowego może nałożyć na kierowcę lub właściciela firmy transportowej karę finansową. Warto pamiętać, że decyzje wydawane przez ITD nie są niepodważalne i w sytuacji, gdy mamy pewność, że dana decyzja jest niezgodna z prawdą warto złożyć wyjaśnienia do ITD w tej sprawie.

Wszczęcie postępowania administracyjnego przez ITD.

Inspekcja Transportu Drogowego może wszcząć postępowanie administracyjne w przypadku, gdy stwierdzi naruszenia w protokole kontroli. Najczęściej całe postępowanie rozpoczyna się od przeprowadzenia kontroli drogowej i sporządzenia protokołu kontroli. Inspektorzy przeprowadzający kontrolę mogą w przypadku stwierdzenia naruszeń przesłuchać także kierowcę pojazdu. Wtedy sporządzany jest również protokół przesłuchania.

W sytuacji, gdy kontrolujący stwierdzą naruszenia, wykazują to w protokole kontroli, który następnie stanowi podstawę do wszczęcia z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie nałożenia kary pieniężnej. Po wszczęciu postępowania administracyjnego przez ITD przedsiębiorca zostaje poinformowany o tym fakcie, najczęściej kilka lub kilkanaście dni od dnia przeprowadzenia kontroli. Do zawiadomienia dołączone jest również pouczenie o prawach i obowiązkach strony, z którymi przedsiębiorca powinien się zapoznać.

Wyjaśnienia do Inspekcji Transportu Drogowego

Po wszczęciu postępowania administracyjnego przez Inspekcję Transportu Drogowego strona może złożyć wyjaśnienia i zawnioskować dowody. Najczęściej ITD wysyłając zawiadomienie o wszczęciu postępowania, wyznacza stronie termin na złożenie wyjaśnień oraz zgłoszenie dowodów. Zazwyczaj jest to 7 dni.

Wyjaśnienia składa się w formie pisemnej do ITD. Po upływie terminu na zgłoszenie dowodów oraz złożenie wyjaśnień Inspekcja Transportu Drogowego wydaje decyzję w sprawie postępowania. W sytuacji, gdy ITD uwzględniło wyjaśnienia złożone przez przedsiębiorcę, postępowanie zostaje umorzone. Jednak w przypadku niezłożenia przez przedsiębiorcę wymaganych wyjaśnień i dowodów lub w przypadku ich złożenia, ale nie uwzględnienia przez ITD, zostaje wydana decyzja o nałożeniu kary pieniężnej za wykazane w protokole kontroli naruszenia. 

Decyzja wydawana jest na formularzu i następnie doręczana stronie. Zawiera ona również pouczenie o przysługującym przedsiębiorcy prawie złożenia odwołania w sprawie. Odwołanie należy złożyć w terminie do 14 dni od dani doręczenia decyzji ITD. W przypadku przekroczenia tego terminu przedsiębiorca zostaje pozbawiony możliwości wniesienia odwołania od decyzji o nałożeniu kary ITD.

Wyjaśnienie składane do Inspekcji Transportu Drogowego musi spełniać wymogi formalne. Bardzo ważne jest także to, aby w wyjaśnieniach zawrzeć w sposób szczegółowy wszelkie informacje, które mogą się przyczynić do zmiany decyzji Inspekcji Transportu Drogowego w sprawie naruszeń wykazanych podczas kontroli. Czasami dobrą praktyką jest także powoływanie się na decyzje sądów w innych tego typu sprawach. Jednak przed powoływaniem się na podobny przypadek należy dokładnie go prześledzić i zdecydować czy na pewno powoływanie się na niego będzie korzystne w naszej sytuacji. Złożenie wyjaśnień do ITD jest bardzo ważne, ponieważ może przyczynić się do umorzenia postępowania w danej sprawie.

W sytuacji, gdy przedsiębiorca otrzyma zawiadomienie o wszczęciu postępowania administracyjnego, którego podstawą było wykazanie naruszeń np. podczas kontroli drogowej, warto, aby skorzystał on z prawa do złożenia szczegółowych wyjaśnień w tej sprawie do ITD i załączył niezbędne dowody, które mogą przyczynić się do umorzenia postępowania administracyjnego. W sytuacji otrzymania zawiadomienia o wszczęciu postępowania należy także pilnować wszelkich terminów, ponieważ po ich przekroczeniu, złożenie wyjaśnień, dowodów, czy późniejsze odwołanie się od decyzji będzie niemożliwe.